نقش عنصر عقلانیت در جریان نهضت عاشورا

عقلانیت گفتاری و رفتاری امام حسین (ع) در نهضت عاشورا، شامل همه اقدامات عملی و سخنان ایشان در مراحل مختلف قیام است که هدف از قیام را با بکارگیری مناسب‌ترین و معقول‌ترین روش‌ها و ابزارها بیان می‌کند و نشان دهنده پیوند منطقی نتیجه و وظیفه در کلیت این نهضت است. این امر در مراحل مهم این نهضت چون مواجهه امام با حاکم مدینه، وصیت او به برادرش محمد بن حنفیه، نامه‌های او به مردم بصره و کوفه، مواجهه امام با سپاه حر و خطبه‌هایش در روز عاشورا آشکار است. از ویژگی‌های مهم عقلانیت گفتاری امام تاکید بر اهداف اصلی از قیام، بویژه تحقق عدالت و آزادی، رفع ظلم و امر به معروف و نهی از منکر است. ویژگی‌های عقلانیت رفتاری امام بکارگیری روش‌ها و ابزارهای گوناگون برای بیان روشن هدف از قیام و گشودن افق‌های آینده برای آن است. در این زمینه نوشتن نامه‌ها و ایراد خطبه‌های روشنگرانه و استناد به قرآن و سنت نبوی و بیان نسبت خود با رسول خدا (ص) دارای اهمیت خاصی است.